گفت‌وگو با کارگردان نمایش «۱۲ دقیقه»
پرداختن به محیط‌زیست بر بستر نمایش تعاملی
کارگردان نمایش «۱۲ دقیقه» با اشاره به اینکه تلاش کرده به اهمیت حفظ و مراقبت از محیط‌زیست و آموزش این رویکرد به کودکان بپردازد، گفت شیوه اجرای تعاملی جدا از آنکه مخاطب را از لحاظ بصری و ذهنی با خود درگیر می‌کند، حضور فیزیکی او را نیز می‌طلبد.
به گزارش روابط عمومی اداره کل هنرهای نمایشی به نقل از هنرآنلاین، در نمایش «12 دقیقه»، نازگل، دختر عشایری است که اگر نتواند گیاه شفابخش را برای بزبزی بیمارش پیدا کند ناچار از گذاشتن او در راه و همراهی با دیگران برای کوچ می‌شود.
نازگل که خودش قادر به یافتن گیاه شفابخش نیست در هر اجرا که مدت‌زمانی محدود دارد و تنها ۱۲ دقیقه است از ۵ مخاطب کودک و نوجوان مابین هشت تا ده سال کمک می‌خواهد تا در پیدا کردن گیاه شفابخش یاری‌اش کنند. این ۵ کودک در مسیر یافتن گیاه شفابخش با فیل، ماهی‌ها، کانگورو و بچه کانگورویی مواجه می‌شوند که برای یافتن چگونگی ادامه مسیر باید از آن‌ها کمک بگیرند و متقابلاً به این حیوانات کمک کنند.
در پایان درمی‌یابیم بی‌توجهی به حفظ و نگهداری محیط‌زیست بوده که موجب پنهان ماندن گیاه شفابخش از چشم‌مان شده است. این نمایش ۱۲ دقیقه‌ای که نامش هم مشابه مدت‌زمان اجرایش است، به نویسندگی بهناز مهدی‌خواه و کارگردانی حسین قاسمی‌هنر با بهره‌گیری از شیوه اجرای تعاملی و حضور عروسک‌هایی ساخته‌شده با تکنیک ماروت، ماپت، تاپ‌تیبل و سایه در بخش کودک‌ونوجوان نوزدهمین جشنواره بین‌المللی نمایش عروسکی تهران-مبارک روی صحنه رفت.
حسین قاسمی‌هنر، ازجمله کارگردانان جوان حاضر در جشنواره نوزدهم در مورد چگونگی همکاری‌اش با بهناز مهدی‌خواه، چهره شناخته‌شده و یکی از فعالان عرصه نمایش عروسکی که نویسندگی «۱۲ دقیقه» را بر عهده داشته است، گفت: «من در دانشگاه هنر از دانشجویان نمایش عروسکی بهناز مهدی‌خواه بودم و او، من و فضای ذهنی‌ام را می‌شناخت. هنگامی‌که ایده نمایش «۱۲ دقیقه» را با او مطرح کردم، استقبال کرد و پذیرفت که نگارش آن را بر عهده بگیرد.»
در شیوه اجرایی تعاملی، هم نویسنده و هم من به‌عنوان کارگردان، می‌بایست هر اتفاق احتمالی را که ممکن است رخ دهد، پیش‌بینی کنیم تا از پاسخ یا واکنش مخاطب متعجب نشویم
او که برای روی صحنه بردن نمایش «۱۲ دقیقه» به سراغ شیوه اجرای تعاملی رفته است، در مورد دشواری‌های این شیوه به‌خصوص هنگامی‌که قرار است برای کودکان اجرا شود، توضیح داد: «به عقیده من شیوه اجرای تعاملی از دیگر شیوه‌های اجرایی نه یک پله که چندین پله دشوارتر است. باوجوداین، شیوه موردعلاقه من است چراکه جدا از آنکه مخاطب را از لحاظ بصری و ذهنی با خود درگیر می‌کند، حضور فیزیکی او را نیز می‌طلبد. من نمایش «خود» را که در بخش دیگرگونه‌های اجرایی چهلمین جشنواره تئاتر فجر روی صحنه رفت نیز به همین شیوه اجرا کرده بودم و اگر «۱۲ دقیقه» در هر اجرا میزبان ۵ مخاطب ۸ تا ۱۰ سال بود، «خود» در هر اجرا با حضور یک مخاطب بزرگ‌سال روی صحنه می‌رفت. در شیوه اجرایی تعاملی، هم نویسنده و هم من به‌عنوان کارگردان، می‌بایست هر اتفاق احتمالی را که ممکن است رخ دهد، پیش‌بینی کنیم تا از پاسخ یا واکنش مخاطب متعجب نشویم و راه‌حلی برای آن اندیشیده باشیم. این ذهن‌خوانی پیش از اجرا موجب می‌شود همه‌چیز طبق آنچه پیش‌بینی کرده‌اید، پیش برود.»
قاسمی‌هنر در مورد مفهوم کارگردان- داور که در نوزدهمین جشنواره بین‌المللی نمایش عروسکی تهران- مبارک موردتوجه قرار گرفته است و طی آن کارگردانان هر بخش موظف به تماشای آثار دیگر همکاران خود و اعطای امتیاز به این آثار هستند، گفت: «این اتفاق بر اساس ایده‌ای جدید شکل گرفته است و ایده‌های جدید همان‌قدر که می‌توانند با واکنش مثبت مواجه شوند ممکن است چنین هم نباشند. هرچند به‌شخصه همواره با امتحان کردن ایده‌های جدید موافقم. نکته‌ای که در این میان باید موردتوجه قرار بگیرد این است که اگر عواملی غیر از کیفیت کار در امتیازدهی نقش داشته باشد چه؟ و آیا ما آموزش لازم را برای دخالت ندادن عواملی جز کیفیت اثر در امتیازدهی‌مان دیده‌ایم؟ و از توانایی برخوردی عادلانه برخورداریم؟ برای همین احساس می‌کنم شاید بیشتر نیازمند آموزش دیدن هستیم هرچند این رویکرد را چالش جذابی می‌دانم که وادارمان می‌کنم فارغ از همه عوامل خارجی برخوردی عادلانه با یک اثر داشته باشیم.»
جشنواره‌هایی که در سطح جهان به‌صورت غیررقابتی برگزار می‌شوند با جشنواره‌های غیررقابتی ما متفاوت‌اند
کارگردان نمایش «۱۲ دقیقه» در مورد بازگشت بخش رقابتی به جشنواره بین‌المللی نمایش عروسکی تهران- مبارک هم توضیح داد: «برای خود من رقابتی بودن بیش از غیررقابتی بودن موردپسند است؛ چراکه معتقدم جشنواره غیررقابتی در کشور ما به آسیب‌هایی دچار می‌شود که نمی‌توان انکارش کرد. جشنواره‌هایی که در سطح جهان به‌صورت غیررقابتی برگزار می‌شوند با جشنواره‌های غیررقابتی ما متفاوت‌اند و به‌عنوان‌مثال فیلترهایی برای ورود به آن‌هاست که موجب می‌شود سطح کیفی آثار پذیرفته‌شده به‌قدری بالا باشد که گویی از یک رقابت سربلند بیرون آمده‌اند. ضمن اینکه به این آثار نیز ورودی‌های قابل‌توجهی پرداخت می‌شود وقتی در کشور ما این‌گونه نیست رقابتی بودن دست‌کم برای جوان‌ترها و گروه‌های جوان ایجاد انگیزه می‌کند و موجب می‌شود بهترینِ خودشان را به نمایش بگذارند.»
نوزدهمین جشنواره بین‌المللی نمایش عروسکی تهران- مبارک از هشتم تا هجدهم تیر به دبیری هادی حجازی‌فر برگزار شد.