آفتی که تئاتر ایران را تهدید می‌کند

رامین سیار دشتی معتقد است: اکنون این دغدغه که چه تولید کنیم تا شایسته مخاطب باشد و ذهن و روح را سیراب کند، جای خود را به این سوال داده که چه تولید کنیم که مخاطب برایش پول بیشتری بپردازد؟ و همین دغدغه هاست که موتور پویش و حرکت تئاتر ما را هرروز سردتر و حرکت آن را را کندتر می کند.

این بازیگر، طراح صحنه و کارگردان در گفت‌وگویی با ایسنا اظهار کرد: وقتی یک جشنواره تئاتری مانند جشنواره عروسکی یا جشنواره آیینی سنتی به صورت تخصصی برگزار می‌شود باید سیاست گذاری‌های درستی همراه خود داشته باشد.

او ادامه داد: یک جشنواره باید به لحاظ مالی و آموزشی هدفمند برنامه‌ریزی شود و بودجه‌ای که گروه‌های نمایشی به آن نیاز دارند در اختیارشان قرار داده شود و همچنین در طول جشنواره کارگاه‌ها و ورک‌شاپ‌هایی برای هنرجویان برگزار شود. در واقع می‌توان گفت مهم تر از تعداد جشنواره‌ها، کیفیت و سیاستی است که برای برگزاری آنها اتخاذ می‌شود.

کارگردان نمایش "تولد غم‌انگیز پسر آهنی" درباره ارزیابی‌اش از شرایط تئاتر عروسکی در کشور گفت: تئاتر عروسکی یک امکان تکنیکی گسترده است که می‌تواند در خدمت تئاتر غیرعروسکی هم قرار بگیرد و حتی به طور مجزا باعث خلق و تولید آثار درخشانی شود. آشنایی با اجراهای روز دنیا در این حوزه که بعضأ از شگردهای تکنیکی پیچیده و مضامین جذاب و جهان شمول برخوردارند، راه را برای پیشرفت و رشد تئاتر عروسکی برای هنرمندان ایرانی هموار می سازد. اگر در جشنواره‌های عروسکی این امکان به وجود بیاید که از گروه‌های بزرگ و مطرح دنیا دعوت شود تا کارهایشان را در جشنواره به اجرا در بیاورند و یا از اساتید برجسته این عرصه در نقاط مختلف دنیا دعوت شود تا کارگاه‌هایی را برای آموزش هنرجویان ایرانی برگزار کنند، می‌تواند باعث ارتقا سطح تئاتر عروسکی شود. تئاتر یک هنر پویا است و باید رشد کند و اگر بخواهیم آن را در قالب مشخصی محدود کنیم، عملأ امکان رشد و بالندگی را ازاین هنر سلب کرده‌ایم.

سیار دشتی گفت: من با اجرای یک اثر عروسکی که بر تکنیک سایه‌ متمرکز بود، متوجه جذابیت‌ها و گستردگی این قابلیت تکنیکی شدم که باید اعتراف کرد بسیاری از قابلیت‌ها و امکاناتی که فقط همین تکنیک در اختیار نمایشگران قرار می‌دهد، هنوز ناشناخته است و نیازمند کشف است.

وی افزود: در تئاتر نیازمند عوامل مختلفی هستیم تا اثرمان قابل قبول واقع شود و پیش از همه نیازمند در اختیار داشتن یک ایده مناسب هستیم. مهم‌ترین عامل در رشد تئاتر به طور اعم و تئاتر عروسکی به طور اخص این است که نباید تفکراتمان را در چارچوب قالب‌های پیش‌تر قرارداد شده محدود کنیم‌. بلکه حتی می توان برحسب ضرورت و ظرفیت ایده اجرایی، تکنیک‌ها و قالب‌هایی را ممزوج کرد و به فرم بیانی کامل و بدیعی در اجرا رسید.

این کارگردان با بیان اینکه "ما همیشه در تئاتر مشکل امکانات اجرایی و سالن‌های غیراستاندارد را داشته‌ایم" اظهار کرد: در سال‌های اخیر و با رشد جریان موسوم به تئاتر خصوصی، شاهد رشد کمّی تماشاخانه‌ها و سالن‌های نمایشی هستیم. اما متاسفانه اغلب این سالن‌ها از آکوستیک، تجهیزات و بطور کلی استاندارد مطلوبی برخوردار نیستند. ضمن آنکه اجرای یک نمایش عروسکی خود نیازمند سالنی با مختصات و تجهیزات خاص این نوع نمایش‌هاست که بنظر می‌رسد در توسعه تماشاخانه‌های خصوصی، کمتر به این امر توجه شده. براین اساس ضرورت ساخت سالن‌های چند منظوره که مناسب اجراهای عروسکی متنوع باشند و بر حسب تکنیک‌های گسترده این شاخه نمایشی، بتوان آثاری با عروسک‌های غول پیکر تا ابعاد مینیاتوری و با تکنیک‌های گسترده دیگر را در آنها به اجرا گذاشت، بشدت احساس می‌شود. بنابر این اگر بخواهیم شاهد رشد در این حوزه باشیم نیازمند ارتقا و تجهیز زیرساخت‌ها نیز هستیم.

سیاردشتی همچنین از شرایط حال حاضر تئاتر و رشد نگاه کاسبکارانه در این حوزه، انتقاد کرد و افزود: این تعریف که تئاتر کالایی است که برحسب نیاز بازار و خواست مشتری، بارها آنرا باز تولید کنیم، آفتی است که درخت تنومند تئاتر را به مرور خشک خواهد کرد. جای تاسف است که وضعیت و شرایط حاکم بر تئاتر بگونه‌ای است که هنرمندان شاخص این حوزه، بجای تمرکز بر خلق و تولید آثار تازه، به بازتولید چند باره اجراهای موفق گذشته‌شان روی آورده‌اند که شاید بیش از همه انگیزه‌های اقتصادی در این امر دخیل است تا نگاه هنری.

وی اضافه کرد: علت اصلی کم کار شدن من و بسیاری از همکاران من و بعضأ فاصله طولانی مابین تولیدات تازه هنرمندان تئاتر ، چه بسا بیشتر به نگرانی‌های ما از سرنوشت اجرا و میزان توفیق یا عدم توفیق اثر از بعد مالی مربوط می‌شود تا دقت و وسواس و تمرکز بر شکل‌دهی به ایده و اجرای آن. این سوال که چه تولید کنیم که شایسته مخاطب تئاتر باشد و ذهن و روح مولد و مخاطب اثر ، هر دو را سیراب کند؟ جای خود را به این سوال داده که چه تولید کنیم که مخاطب برایش پول بیشتری بپردازد؟ و همین دغدغه هاست که موتور پویش و حرکت تئاتر ما را هرروز سردتر و حرکت آنرا را کندتر می‌کند. من هم مثل همه همکارانم در خانواده تئاتر، امیدواریم که با تغییر مدیریت ها در این حوزه، شرایط پیچیده تئاترمان کمی بهبود یابد و این هنر دوباره به جریان و مسیر اصلی خود بازگردد.

انتهای پیام

منبع خبر: ایسنا