کارگردان «شفیره» حاضر در هفدهمین جشنواره نمایش عروسکی در گفت‌وگو با ایران تئاتر
دنیای تئاتر عروسکی برای تجربه کردن فضای بسیار وسیعی دارد
دنیای تئاتر عروسکی برای تجربه کردن فضای بسیار وسیعی دارد 3
مهدی شاه‌پیری که در هفدهمین جشنواره بین‌المللی نمایش عروسکی تهران – مبارک نمایش «شفیره» را ویژه بزرگ‌سالان روی صحنه می‌برد معتقد است؛ در فضای تئاتر عروسکی نسبت به فضای نمایش‌های صحنه‌ای، امکان بروز خلاقیت و نوآوری بسیار گسترده‌تر است.
مهدی شاه‌پیری پس از اجرای موفق نمایش «آبجی» که سال گذشته در مجموعه تئاتر شهر اجرا کرد امسال و در تازه‌ترین فعالیت تئاتری خود در مقام نویسنده و کارگردان امسال نمایش عروسکی «شفیره» را در بخش ویژه بزرگ‌سال هفدهمین جشنواره بین‌المللی نمایش عروسکی تهران- مبارک در تالار چهارسو مجموعه تئاتر شهر اجرا می‌کند.
نمایش عروسکی «شفیره» بر اساس جدول برنامه‌های جشنواره در روزهای دوشنبه و سه‌شنبه 5 و 6 شهریورماه در سانس‌های 17:30 و 19:30 به مدت 50 دقیقه در تالار چهارسو روی صحنه خواهد رفت.
مهدی شاه‌پیری نویسنده و کارگردان نمایش «شفیره» در پاسخ به این سؤال که با توجه به تأکید سه مقوله توجه به عنصر نوآوری و شگفتی به‌عنوان ویژگی نمایش عروسکی، توجه به مخاطب به‌عنوان یکی از ارکان اصلی هنر نمایش و توجه ویژه به ساختار درست و منسجم و وجوه دراماتیک نمایشنامه در فراخوان جشنواره، در طول تولید این اثر چقدر این موارد را مدنظر داشته، به ایران تئاتر گفت: راستش برای خود من وقتی تصمیم می‌گیرم که تجربه و کار جدیدی را شروع کنم اولین پارامتری که به آن بسیار توجه می‌کنم این است که بتوانم علاوه بر یک تجربه جدید، حتماً اتفاق نو و تازه‌ای را نیز در آن کار رقم بزنم. درواقع اگر در فراخوان جشنواره نیز چنین مواردی تأکید نمی‌شد باز برای من فرق زیادی نداشت و من به این موارد همواره تلاش کردم که توجه داشته باشم. ضمن اینکه بااینکه دیگر خیلی جوان نیستیم اما خیلی هم پیر نشدیم و هنوز فرصت داریم که دست به تجربه‌‌های جدیدتر نیز بزنیم.
شاه‌پیری در با تأکید بر اینکه دنیای تئاتر عروسکی برای تجربه کردن دنیای بسیار وسیعی است، ادامه داد: متأسفانه در کشور ما هم از سوی خود بچه‌‌های فعال در تئاتر عروسکی و هم از سوی دست‌اندرکاران خیلی به موضوع خلاقیت در تئاتر عروسکی توجه نمی‌شود درحالی‌که در دنیای تئاتر عروسکی فضای گسترده‌ای برای بروز خلاقیت‌های هنرمندانه تئاتری وجود دارد و چه‌بسا این فضا برای بروز خلاقیت از تئاتر صحنه‌ای نیز بیشتر باشد.
او بابیان اینکه اصولاً تفاوتی بین تئاتر عروسکی و تئاتر صحنه‌ای قائل نیست و هر دوی آن‌ها تئاتر هستند، افزود: البته این مسئله باید از دانشگاه‌ها آغاز بشود و البته که در بین اساتید دانشگاه‌ها و بازبین‌های جشنواره نیز می‌توان این موضوع را دید که نگاهشان به این مسئله دیگر مانند گذشته نیست و هرسال نگاهشان نو و تازه‌تر می‌شود و این اتفاق خیلی خوبی است.
نویسنده و کارگردان نمایش عروسکی «شفیره» در ادامه درباره خلاقیت و نوآوری در کار جدیدش نیز افزود: در نمایش «شفیره» یکی از نوآوری‌هایی که ما انجام دادیم این بوده که دیالوگ را به‌طور کامل حذف کردیم و این چیزی است که اصولاً برای ما ایرانی‌ها که اصولاً حرکت، بدن و موسیقی را خیلی خوب نمی‌شناسیم کار خیلی ترسناک و سختی بود اما ریسک این کار را پذیرفتیم و در دل آن رفتیم. مورد دیگر اینکه در این نمایش بااینکه خودم خیلی شناخت خاصی از حرکت‌های مدرن نداشتم اما ریسک آن را پذیرفتم و در کار از بچه‌هایی که حرکت مدرن را کار کردند و بدن‌های خیلی خوبی دارند استفاده کردم. علاوه بر این ما در بعضی از قسمت‌های نمایش از ترکیب بدن و عروسک استفاده کردیم به‌طوری‌که در بعضی جاها بدن بچه‌ها عروسک‌ها را می‌سازد و این نیز به‌خودی‌خود تجربه‌ی تازه‌ای بود.
شاه‌پیری در پاسخ به این سؤال که ریشه اصلی نمایش جدیدش برگرفته از کدام شیوه‌ی نمایش‌های عروسکی می‌آید، اظهار کرد: راستش در فرمی که باید پر می‌کردیم گزینه‌هایی مثل نخی، میله‌ای، باتومی و همان تکنیک‌های قدیمی را آورده بودند و به همین خاطر نیز من گزینه تلفیقی را انتخاب کردم، اما خودم معتقدم که نمایش من یک تئاتر عروسکی مدرن است و در این کار نیز مانند کار قبلی‌ام بازیگر و عروسک کنار هم هستند. اما در بخش‌هایی که عروسک داریم تکنیک آن‌ها عروسک‌های باتومی هست، ولی به جر این یکسری اتفاقات دیگری فانتزی و عروسکی نیز به‌ویژه با بدن در نمایش می‌افتد که مثلاً بچه‌ها با بدن خودشان عروسک می‌سازند یا اینکه در کل نمایش نریشن پخش می‌شود و به سمت تصویرسازی نیز رفته‌ایم.
این نویسنده و کارگردان تئاتر همچنین درباره روند نگارش متن این نمایش نیز توضیح داد: نمایش من درواقع اقتباس آزادی از نمایش «مده آ» اثر اوریپید است. درواقع من معتقدم تمام نمایشنامه‌ها حتی رئالیستی‌ترین متن‌ها مثل نمایشنامه‌های ایبسن نیز درصورتی‌که بتوان راه آن را پیدا کرد قابلیت اجرای عروسکی رادارند ولی به‌طورکلی نمایشنامه‌های اساطیری مثل «آنتیگون»، «ادیپ» و... برای اجرای عروسکی خیلی جای کاردارند. دراین‌بین «مده‌آ» آن فضای عجیب و غریب و جادویی که بتوان نمایش عروسکی کار کرد را بیشتر از بقیه دارد.
او دراین‌باره اضافه کرد: این اثر به هیچ وجه ایرانیزه نیست و هرچند که من در روزهای اول به سمت ایرانیزه کردن اثر رفتم و حتی اتودهایی نیز زدم اما نهایتاً آن چیزی که دلم می‌خواست نشد. برای همین رفتم سراغ افسانه‌های جن و پری یا افسانه‌های هزار و یک‌شب، به این معنی که فضای کار شرقی شده ولی از جنس یونانی نیست، از جنس ایرانی هم نیست. شاید بهتر باشد بگویم که فضای کار ما بیشتر به سمت فضاهای مصر و بین‌النهرین باستان می‌رود.
او درباره سالن ایده آل برای اجرای کارش نیز گفت: نمایش من باید در بلک‌باکسی اجرای این اثر ممکن نبود. به نظرم می‌رسد که خود بازبین‌ها نیز متوجه این موضوع شدند و به همین خاطر با درخواست ما برای اجرا در سالن چهارسو موافقت کردند. اما باید این را نیز بگویم که تا در یک سالن کاری اجرا نشود نمی‌توان نظر قطعی داد که آن سالن ایده آل کار بوده یا نه.
شاه‌پیری که از اوایل اردیبهشت‌ماه سال‌جاری تمرینات نمایش خود را با گروهش آغاز کرده، درباره طراحی صحنه نمایش خود نیز اظهار کرد: طراحی صحنه این کار به گونه‌ای است که تماشاگر خود را در جایگاه یک باستان‌شناس می‌بیند و وارد فضایی عجیب و مرموزی می‌شود تا بتواند داستان را کشف کند. به همین خاطر دکوری که ما در نظر گرفتیم یک زیگورات نامتقارن است؛ زیگوراتی که در قالب فضای ایران باستان و بین‌النهرین می‌توان آن را تعریف کرد.
کارگردان نمایش «شفیره» درباره قصه این اثر نیز گفت: این نمایش درباره پادشاهی بدون فرزند است. یک‌شب آوای زنبوری در گوش پادشاه می‌پیچد و راز فرزند دار شدن او را می‌گوید. بعد از چند ماه ملکه فرزندان دو قلو به دنیا می‌آورد. دختری سرخ مو و پسری مرده. پادشاه از اینکه پسر مرده است غصه‌دار می‌شود. دوباره آوای زنبور در گوش او طنین‌انداز می‌شود تنها درصورتی‌که گلوی دختر بریده شود پسر زنده خواهد شد. پادشاه گلوی دختر را می‌برد از خون دختر گلی می‌روید سرخ رنگ. سال‌ها می‌گذرد تا یک روز مرد دریانوردی به همان ساحل قدم می‌گذارد و گل را می‌بیند و...
مهدی شاه‌پیری در پایان و در پاسخ به این سؤال که در سومین سالی که مرضیه برومند به‌طور پیاپی دبیری جشنواره بین‌المللی تئاتر عروسکی تهران – مبارک را بر عهده دارد به‌عنوان یکی از کارگردان‌های حاضر در این جشنواره از او چه توقعی دارد، به ایران تئاتر گفت: تردیدی نیست که در جشنواره‌های ما نقص‌های متعدد و فراوانی وجود دارد اما چیزی که به نظرم خیلی خوب است و باید به آن اشاره‌کنم این است که هرسال به‌وضوح می‌بینیم که از تعداد اشکالات جشنواره کم می‌شود و این نشان می‌دهد که برگزارکنندگان جشنواره نیز خواستشان برطرف کردن مشکلات است. مثلاً نظم و انضباطی که امسال در بازبینی کارها و در هماهنگی با کارگردان‌ها وجود داشت یکی از اتفاق‌های خوب جشنواره امسال بود و باید بگویم که من به‌شخصه تا الان مشکل خاصی نداشتم. در مورد بودجه و مسائل مالی نیز همه می‌دانیم که خانم برومند هر چه که در توان داشتند برای گرفتن این بودجه انجام دادند و تمام قول‌هایی که دادند دقیقاً به‌موقع پرداخت‌شده است و این هم یکی دیگر از اتفاق‌های خوشایند جشنواره امسال است. البته اگرچه رقم‌ها کم هستند اما همین‌که به‌موقع پرداخت می‌شوند خیلی خوب است.
گفتنی است، در نمایش «شفیره» به نویسندگی و کارگردانی مهدی شاه‌پیری که روزهای 5 و 6 شهریورماه در ساعت‌‌های 17:30 و 19:30 به مدت ۵۰ دقیقه در سالن چهارسو مجموعه تئاتر شهر اجرا می‌شود، داریوش فائزی، مهرنوش بلمه، حامی علیزاده، هرش آرمند، کتایون رزم حسینی، ریحانه کوثری مهر و گل‌آرا غفرانی به‌عنوان بازی‌دهنده عروسک‌ها و بازیگر با این کارگردان همکاری می‌کنند.
هفدهمین جشنواره بین‌المللی نمایش عروسکی تهران- مبارک با دبیری مرضیه برومند از 1 تا 7 شهریورماه 97 در تهران برگزار می‌شود.