عاقبت «سنگ صبور» چه می‌شود؟
عروسک‌ها را به تئاتر شهر و تالار وحدت راه نمی‌دهند
محمد اعلمی، یکی از هنرمندان فعال تئاتر عروسکی گرچه از موفقیت نمایش‌هایش در سالن‌های مختلف تئاتر خوشحال است اما این دلگیری را دارد که چرا نمایشگران عروسکی را به مجموعه تئاتر شهر و تالار وحدت، راهی نیست.
به گزارش ستاد خبری هجدهمین جشنواره نمایش عروسکی تهران- مبارک،محمد اعلمی که بیشتر در حوزه نمایش عروسکی فعال است، از مشکلات هنرمندان این حوزه برای گرفتن نوبت اجرای عمومی در مجموعه تئاتر شهر و تالار وحدت و همینطور وضعیت برگزاری هجدهمین جشنواره نمایش عروسکی در فضای مجازی سخن گفت.
اعلمی قصد داشت نمایش «سنگ صبور» را بر اساس افسانه‌های کهن آذربایجان در هجدهمین جشنواره نمایش عروسکی تهران مبارک روی صحنه ببرد، اما بعد از مدتی از اجرای این نمایش در جشنواره منصرف شد.
او افزود: اگرچه به لزوم برگزاری جشنواره نمایش عروسکی و بهره‌گیری برگزارکنندگان آن از ظرفیت‌های فضای مجازی در شرایط کنونی واقف است، اما نتوانسته با تغییر در شیوه اجرا ارتباط برقرار کند.
اعلمی که خالق عروسک‌های خاطره‌انگیز و ماندگاری چون «سنجد» و «چرا» است،گفت: قرار بود با نمایش «سنگ صبور» در بخش صحنه‌ای- بزرگسال هجدهمین جشنواره نمایش عروسکی تهران- مبارک حضور داشته باشم. طرح اولیه این نمایش را نوشته بودم ولی بعدا ترجیح دادم در این دوره از جشنواره شرکت نکنم.
اعلمی درباره این کناره‌گیری توضیح داد: پیش از درگذشت گلزار محمدی (دبیر این جشنواره) و در زمانی که هنوز شیوع ویروس کرونا، شرایط از پیش تجربه‌نشده فعلی را ، پدید نیاورده بود و روال برگزاری جشنواره همچون سال‌های گذشته بود، نه به ناچار با بهره‌گیری از ظرفیت‌های فضای مجازی، به درخواست دبیر فقید جشنواره هجدهم قرار شد با نمایش «سنگ صبور» در این رویداد حضور داشته باشم. نمایشی براساس قصه شناخته‌شده «سنگ صبور» که تولید تازه بود و در حال ساخت عروسک‌های آن با شاگردانم بودم.
عروسک‌ساز و سرپرست گروه عروسک‌گردانان «شهر موش‌ها ۲» ادامه داد: واقعیت این است که هرچند کاملا به لزوم برگزاری جشنواره و بهره‌گیری برگزارکنندگان آن از ظرفیت‌های فضای مجازی در شرایط کنونی واقفم اما به شخصه نتوانستم با این تغییر در شیوه اجرا ارتباط برقرار کنم و در این زمینه توجیه نشدم که چه باید کرد و این منجر به انصرافم شد.
او که سابقه ساخت عروسک‌هایی خاطره‌انگیز و ماندگار در حافظه تاریخی یک نسل را در کارنامه دارد، در پاسخ به این که آیا چنین موفقیتی را برای عروسک‌هایش پیش‌بینی می‌کرده است یا خیر، توضیح داد: شاید این از خوش‌اقبالی من بوده که بعضی عروسک‌هایم مانند «سنجد»، «چرا»، عروسک‌های «شهر بستنی‌ها» و... در خاطره‌ها مانده و واقعیت این است که هنگام ساخت چنین ماندگاری‌ای را تصور نمی‌کردم. پیش آمده است که عروسکی را با عشق تمام ساخته‌ام اما به دلایل مختلف چنین استقبالی را تجربه نکرده ام. عروسک‌ساز یکی از عوامل ماندگاری اثر است و این مسئله با صداپیشه، عروسک‌گردان، نویسنده و کارگردان نیز ارتباطی تنگاتنگ دارد.
کارگردان نمایش عروسکی «کدو زری» در پاسخ به این پرسش که کارکرد جشنواره نمایش عروسکی تهران- مبارک را در عرصه نمایش عروسکی ایران چگونه می‌بینید، گفت: کمی به عقب برمی‌گردم، به سال ۱۳۶۸ که جشنواره عروسکی تهران- مبارک آغاز به کار کرد و تا سال ۱۳۷۱ به صورت سالانه و پس از آن به صورت دوسالانه برگزار شد. من از سال ۱۳۷۱ در جریان برگزاری این رویداد بودم و در سال ۱۳۷۳ برای اولین بار در آن دوره که پنجمین دوره برگزاری خود را پشت سر می‌گذاشت، شرکت کردم.
او اضافه کرد: واقعیت این است که نمی‌توانم منکر تاثیر این رویداد بر فعالان عرصه نمایش عروسکی شوم. از خودم مثال می‌زنم که شرکت در جشنواره برایم مشوق تولید و اجرای عمومی بود. در واقع اگرچه جشنواره حکم ترکه‌ای نامرئی را داشت که وادار به کار کردن‌مان می‌کرد اما نمی‌توانم از آن به عنوان نقطه قوت این رویداد نام ببرم.
اعلمی تصریح کرد: روند کار باید به این صورت باشد که به عنوان مثال مدیرکل هنرهای نمایشی به سراغ منِ نوعی بیاید و حتی با بودجه‌ای محدود، دعوت به تولید و اجرای عمومی‌ام کند. زمانی که من پیش از شروع تمرین بدانم نیازی به دوندگی برای گرفتن نوبت اجرای عمومی نخواهم داشت، قطعا با فراغ بال و انگیزه بیشتری به کار می‌پردازم.
این عروسک‌ساز، گرداننده عروسک و کارگردان نمایش عروسکی با اشاره به خاطره‌اش از اجرای نمایش «کدو زری» در پانزدهمین جشنواره تهران- مبارک افزود: زمانی که نمایش «کدو زری» را به عنوان اثری عروسکی برای مخاطب عام، نه صرفا کودک و نوجوان، تولید کردم با مراجعه به مجموعه تئاترشهر پاسخی که به درخواست نوبت اجرای عمومی گرفتم این بود که «کار شما کار کودک است» و این توضیح که این اثر اگرچه عروسکی است اما برای عموم مخاطبان ساخته شده است و اگر کودکان از آن استقبال کرده‌اند از خوش‌اقبالی من است، فایده‌ای نداشت. هرچند من در ادامه این اثر را در فرهنگسرای نیاوران، به لطف مرضیه برومند در سالن انتظامی خانه هنرمندان و به درخواست مدیر تئاتر شهرزاد در این تماشاخانه خصوصی روی صحنه بردم اما فراموش نکردم که ظاهرا ما نمایشگران عروسکی راهی برای ورود به مجموعه تئاترشهر و تالار وحدت نداریم، در حالی که این دو مکان، قطب تئاتر کشور هستند.