دغدغه‌ها و آرزوهای مردی که عروسک‌ را به مدرسه برد

به گزارش ستاد خبری هجدهمین جشنواره نمایش عروسکی تهران - مبارک، به نقل از ایسنا، هجدهمین جشنواره نمایش عروسکی در اختتامیه خود که امروز، 17 اسفند ماه برگزار می‌شود، از این هنرمند به واسطه تجربه‌های ارزشمندش تقدیر می‌کند. به همین انگیزه گپ و گفت ایسنا را با او می‌خوانید:

او که یکی از اولین دانش‌آموختگان رشته نمایش عروسکی است، می‌گوید: نمایش عروسکی در ایران رشته نوپایی است. هرچند خیمه‌شب‌بازی ما قدمتی دیرینه دارد  ولی آموزش نمایش عروسکی به صورت مدرن به دهه 50 باز می‌گردد. این رشته به همت دکتر مهدی فروغ در دانشکده هنرهای دراماتیک پایه‌گذاری شد و من هم یکی دانشجویان اولین دوره بودم.

او اضافه می‌کند: آن زمان به خوبی متوجه شده بودند در کشورهای مترقی نمایش عروسکی به عنوان ابزاری کمک‌آموزشی در مدارس به کار گرفته می‌شود. به همین دلیل این گرایش را در دانشکده هنرهای دراماتیک ایجاد کردند تا ما نیز بتوانیم از این ابزار ظریف و اثرگذار در مدارس خود استفاده کنیم.

محمدی با اشاره به حضور دانش‌آموختگان رشته عروسکی در مراکز گوناگون می‌افزاید: هر یک از ما بعد از فارغ‌التحصیلی در جایی مشغول به کار شدیم؛ کانون پرورش فکری، کتابخانه‌های کانون، مدارس، صدا و سیما و برخی هم در خارج از تهران. من هم به آموزش و پرورش رفتم و با عشق و امید کارم را آغاز کردم.

او با اشاره به حضور استادان اهل هنر در آموزش و پرورش دهه 60 ادامه می‌دهد: با همراهی این استادان مطالب کتاب درسی را به ویدیوهای کمک آموزشی تبدیل کردیم . این ویدیوها در زمان جنگ از تلویزیون پخش می‌شد و بسیار موثر بود.

این نمایشگر عروسکی با تاکید بر اینکه می‌توان محتوای آموزشی تمام دروس مدارس را به کمک عروسک به دانش‌آموزان منتقل کرد، خاطرنشان می‌کند: حتی خشک‌ترین درس‌ها را هم می‌توان به کمک عروسک شیرین کرد . ما بیست و هفت هشت فیلم عروسکی آموزشی ساختیم. این فیلم‌ها علاوه بر تدریس در مدارس در جشنواره رشد و گاهی هم در جشنواره‌های خارج از کشور اکران می‌شد .

محمدی می‌افزاید: ما با کمترین امکانات و بیشترین عشق کار می‌کردیم به همین دلیل کارهای‌مان ماندگار می‌شد.

او درباره بزرگترین دغدغه خود در زمینه نمایش عروسکی توضیح می‌دهد: نباید جریان‌های موفق به حضور افراد خاصی وابسته باشد که بعد از رفتن‌شان متوقف شود. ما این تجربه را داشتیم ولی حال که بازنشسته شده‌ایم، آن حرکت‌های زیبا تداوم ندارد در حالیکه دانش‌آموزان بسیار مستعدی داریم که می‌توانند در شاخه‌های مختلف نمایش عروسکی فعال باشند. همه می‌دانیم آموزش هنر باید از کودکی آغاز شود و چه جایی بهتر از مدرسه، بویژه در حوزه نمایش عروسکی که شاخه‌های بسیار متنوعی داریم و هر یک از بچه‌ها می‌توانند علاقه خود را در گرایش‌های گوناگون آن بیازمایند.

این مدرس تئاتر با تاکید بر نقش مهم نمایش عروسکی در رشد و پرورش کودکان و نوجوانان می‌گوید: دیده‌ایم بچه‌هایی گوشه‌گیر و خجالتی وقتی پشت عروسک می‌روند و به جای او صحبت می‌کنند، کم کم خجالت را کنار می‌گذارند و حتی برخی از آنان هنرمندان مشهوری شده‌اند. از نزدیک لمس کرده‌ایم نمایش عروسکی چقدر در ایجاد مهارت‌هایی مانند کار گروهی، همکاری، مدیریت، افزایش اعتماد به نفس و ... موثر است.

محمدی در ادامه بخشی از تجربیات خود را در ساخت آثار عروسکی یادآوری می‌کند و می‌گوید: گاهی برای ضبط کارها به طبیعت می‌رفتیم. تلفیق عروسک و مکانی مانند درکه بسیار جذاب می‌شد . بعد از ارسال فیلم‌های آموزشی به مدارس، گاهی به صورت ناشناس به مدرسه‌ها سر می‌زدیم. می‌دیدیم برخی از فیلم‌ها استفاده می‌کنند و بعضی هم آنها را کنار گذاشته‌اند. نظرات بچه‌ها را هم می‌پرسیدیم. بهترین تشویق برای ما زمانی بود که متوجه می‌شدیم بچه‌ها کاملا مفاهیم مورد نظر را درک کرده‌اند.  

محمدی درباره مهم‌ترین آرزویی که برای شاخه عروسکی دارد، توضیح می‌دهد: این رشته به سختی پایه‌گذاری شد و افراد زیادی جانفشانی کردند. ما با درآمد کم و عشق فراوان ایستادیم و این دانه را کاشتیم و مراقبت کردیم تا جوانه بزند . امروز که به بار نشسته، نیازمند آبیاری است. امیدوارم متولیان آموزش و پرورش این موضوع را نادیده نگیرند. دهه شصت امکانات بسیار محدود بود. امروز همه چیز هست ولی هزینه‌ها بالاست و مشکلاتی هست که باید حل شود.

او با اشاره به عضویت ایران در یونیمای جهانی (اتحادیه جهانی نمایشگران عروسکی) ادامه می‌دهد: کشور ما با این پشتوانه غنی فرهنگ و ادبیات عضو یونیماست. دنیا انتظار دارد در نمایش عروسکی هم حرف اول را بزنیم. حیف است در این زمینه سرمایه‌گذاری نکنیم. به خوبی می‌توانیم از آثار غنی ادبی خود استفاده کنیم و از این راه، هنر امروز ایران را به دنیا نشان دهیم. چرا بیکار بمانیم که کشورهای دیگر بزرگان فرهنگ ما همچون مولوی و نظامی را مصادره کنند.

این فعال با سابقه نمایش عروسکی درباره نقش جشنواره‌ها در توجه بیشتر به این شاخه می‌گوید: جشنواره این خوبی را دارد که دست‌کم مسئولان و مدیران در آن حضور پیدا می‌کنند. خوشبختانه در حال حاضر مدیران تئاتر به این هنر آشنایی دارند و دلسوز هم هستند. خوب است فرصت را غنیمت بدانیم و بودجه درخوری به نمایش عروسکی اختصاص دهیم.

ایرج محمدی در پایان می‌گوید: عروسک، دنیای جادویی پر رمز و رازی دارد و این دلیل ماندگاری آن است.